Cách đọc chi tiết báo cáo tài chính trong chứng khoán

Khi nhắc đến thị trường chứng khoán, mọi người sẽ nghĩ ngay đến những mã cổ phiếu giá cao, những công ty lớn mạnh với những chiến lược kinh doanh lớn mạnh, đòi hỏi sự phân tích cũng như kiến thức vững chắc. Để có thể lựa chọn giữa muôn trùng các công ty trên thị trường phát hành cổ phiếu an toàn đáng tin cậy, thì cần dựa vào đâu để có thể đặt niềm tin, đầu tư vốn vào? Mọi người hãy dựa vào Báo cáo tài chính của công ty đó. Vậy Báo cáo tài chính là gì, chứa đựng những thông tin, nội dung gì để nhà đầu tư cần dựa vào để đưa ra quyết định.

Báo cáo tài chính là gì

Báo cáo tài chính của một doanh nghiệp là báo cáo chi tiết về những số liệu liên quan đến toàn bộ hoạt động tài chính của doanh nghiệp đó. Báo cáo tài chính thể hiện chi tiết các mục như tài sản, vốn tự có của chủ sở hữu, các khoản nợ, lợi nhuận,…

Báo cáo tài chính sẽ giúp nhà đầu tư đánh giá được tình trạng hoạt động cũng như tiềm năng phát triển của công ty. Công ty hoạt động tài chính ổn định và phát triển thì cổ phiếu trên sàn giao dịch sẽ có khả năng sinh lời tốt hơn. Ngược lại, công ty có hoạt động tài chính không ổn định, nay tăng mai giảm thì cổ phiếu sẽ không có sự ổn định, khả năng sinh lời thấp. Từ đó các nhà đầu tư có thể quyết định đầu tư vào các công ty có Báo cáo tài chính thể hiện tốt.

Phân loại báo cáo tài chính

Báo cáo tài chính của công ty sẽ có nhiều bản báo cáo hợp thành, sẽ được công ty công bố định kỳ vào mỗi cuối năm hoặc mỗi quý. Một bộ Báo cáo tài chính đầy đủ sẽ gồm:

• Báo cáo của Ban giám đốc công ty
• Báo cáo đánh giá của công ty kiểm toán
• Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh
• Báo cáo lưu chuyển tiền tệ
• Bảng cân đối kế toán
• Thuyết minh báo cáo tài chính

Hướng dẫn cách đọc báo cáo tài chính doanh nghiệp

Báo cáo tài chính là một bộ báo cáo gồm rất nhiều bản báo cáo khác nhau nhưng đều thể hiện cùng một mục đích chính là tình hình hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Mỗi báo cáo sẽ thể hiện từng khía cạnh cụ thể và nhà đầu tư cần đọc và nắm rõ. Sau đây chúng ta sẽ cùng đi vào hướng dẫn đọc Báo cáo tài chính theo thứ tự chi tiết để có cái nhìn tổng quan và chính xác nhất.

Đánh giá của Kiểm toán viên

Toàn bộ các Báo cáo tài chính của các công ty đều phải qua các công ty kiểm toán kiểm tra, vì thế bản báo cáo đánh giá của công ty kiểm toán là một trong những báo cáo quan trọng. Nội dung đánh giá của kiểm toán viên sẽ được thông qua tại 04 mức độ: Chấp nhận toàn phần, ngoại trừ, không chấp nhận hoặc từ chối. Trong đó, việc không chấp nhận hoặc từ chối Báo cáo tài chính của kiểm toán viên thể hiện rằng công ty đã không trung thực. Kiểm toán viên sẽ đưa ra những lý do, nhận định cũng như nhận xét về việc không chấp nhận hoặc từ chối.

Thông qua báo cáo của kiểm toán viên, nhà đầu tư có thể đánh giá được mức độ chính xác của những nội dung khác trong Báo cáo tài chính của công ty. Đây là báo cáo cực kỳ quan trọng, các nhà đầu tư nên chú ý kỹ. Từ đó có thể đưa ra quyết định đầu tư tránh phần nào đó rủi ro và có thể mang về lợi nhuận.

Đọc hiểu báo cáo tài chính

Bảng cân đối kế toán của công ty

Bảng cân đối kế toán của công ty thể hiện tỷ lệ giữ hoạt động thu và chi trong khoảng thời gian nhất định, phải tuân theo quy tắc tổng vốn bằng tổng tài sản. Nếu sự chênh lệch này không vượt quá 10% thì công ty vẫn là một đối tượng đầu tư tiềm năng. Trong đó, phần tài sản sẽ bao gồm tài sản ngắn hạn và tài sản dài hạn. Còn phần vốn được hình thành từ vốn chủ sở hữu góp vào và các khoản nợ cần thanh toán.

Đối với các nhà đầu tư, việc đọc hiểu toàn bộ bảng cân đối tài chính là điều cực kỳ cần thiết. Các nhà đầu tư có thể đánh giá được tình hình hoạt động của công ty, nguồn thu chi thế nào, lợi nhuận ra sao,… Từ đó có thể đưa ra nhận định được khả năng đi lên hoặc xuống của cổ phiếu, để có những chiến lược đầu tư phù hợp.

Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh của công ty

Báo cáo này sẽ được thực hiện theo quý hoặc năm tùy theo từng công ty cụ thể giúp nhà đầu tư nắm được những thông tin sau:

• Doanh thu: là thu nhập được tạo nên từ hoạt động kinh doanh của công ty trong kỳ. Số liệu này thể hiện doanh thu thuần trong việc bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ và doanh thu trong hoạt động tài chính của công ty.
• Các thu nhập khác: thanh lý tài sản, bán tài sản cố định, …
• Chi phí phát sinh trong kỳ: thể hiện khoản chi của công ty cũng như các khoản khấu trừ nợ và nợ phát sinh. Chi phí được chia ra thành 2 loại cụ thể là chi phí kinh doanh sản xuất và chi phí khác.
• Lợi nhuận: bằng hiệu của doanh thu và chi phí doanh nghiệp.

Ở mỗi công ty, báo cáo kinh doanh sẽ được chia làm 03 phần là hoạt động kinh doanh chính, hoạt động tài chính và hoạt động khác. Phần lợi nhuận trước thuế tập trung chủ yếu từ hoạt động kinh doanh chính của công ty, được tính bằng cách lấy doanh thu trừ đi chi phí. Sau đó lấy lợi nhuận trước thuế trừ đi số thuế từ thu nhập của công ty, thì sẽ có tính được lợi nhuận sau thuế. Đây là phần các nhà đầu tư nên chú ý, vì thể hiện tình hình hoạt động của công ty. Con số này thể hiện cho sự phát triển của công ty trong khoảng thời gian đó, là căn cứ dự đoán cho sự phát triển trong thời gian tới. Lợi nhuận càng cao, chứng tỏ được sự phát triển của công ty và cổ phiếu có khả năng sinh lời tốt.

Báo cáo lưu chuyển tiền tệ

Báo cáo lưu chuyển tiền tệ thể hiện 03 dòng tiền chính:

• Dòng tiền từ các hoạt động kinh doanh: dòng tiền này là kết quả hoạt động kinh doanh của công ty. Đây là dòng tiền phát sinh từ các hoạt động thanh toán cho người lao động, khách hàng, nhà cung cấp, nộp thuế, …
• Dòng tiền đến từ hoạt động đầu tư: bao gồm đầu tư tài sản cố định và tài sản dài hạn, thanh lý hoặc mua sắm trong công ty.
• Dòng tiền đến từ các hoạt động tài chính: đây là dòng tiền biến động thông qua hình thức phát hành cổ phiếu, góp vốn mới hay chi trả cổ tức, vay nợ hay chi trả nợ gốc,… tùy vào từng khoản mà dòng tiền tăng giảm vốn chủ sở hữu khác nhau.

Tùy thuộc vào tình hình thu chi của dòng tiền trong công ty, mà dữ liệu trên báo cáo lưu chuyển tiền tệ có thể âm hay dương. Một công ty chi trả cổ tức đều đặn và dài hạn chứng tỏ công ty đang hoạt động tốt, có lợi nhuận và trên đà phát triển. Ngược lại, một số công ty khi không chi trả cổ tức không hoàn toàn có nghĩa là công ty làm ăn thua lỗ, mà có thể công ty đang trong thời gian tăng cường vốn để tăng trưởng phát triển trong tương lai.

Thuyết minh báo cáo tài chính của công ty

Trong phần báo cáo này sẽ bao gồm các nội dung: đơn vị tiền tệ được sử dụng trong báo cáo, chế độ kế toán được áp dụng trong báo cáo, chuẩn mực kế toán, chính sách kế toán, kỳ kế toán, nêu ra đặc điểm hoạt động của công ty và một số thông tin quan trọng khác,…

Khi đọc những báo cáo trước nếu thấy có những danh mục cần lưu ý thì trong thuyết minh báo cáo tài chính sẽ nhận được những lý giải cho các thay đổi đã nêu trên. Bao gồm những trình bày chi tiết về từng khoản mục tăng giảm trong kỳ, được diễn giải bằng công thức và giải thích cụ thể cho người đọc báo cáo hiểu rõ.

Các lưu ý khi đọc báo cáo tài chính

• Cần xác định được những nội dung trọng tâm mà khi đầu tư chứng khoán, nhà đầu tư cần quan tâm để xác định được việc đầu tư đó có khả năng sinh lời hay không. Điển hình là hệ số nợ của công ty qua các năm, doanh thu của công ty qua từng giai đoạn tăng hay giảm,…
• Không nên chỉ đọc duy nhất báo cáo tài chính gần nhất của công ty. Điều này không giúp nhà đầu tư có những đánh giá khách quan nhất về khả năng phát triển của doanh nghiệp. Hoạt động kinh doanh sẽ thể hiện đúng nhất sau một khoảng thời gian từ 3 đến 5 năm. Nhà đầu tư nên tham khảo, đánh giá tất cả các báo cáo tài chính trong thời gian đó để có cái nhìn tổng quan nhất.
• Nên tham khảo và có sự đánh giá báo cáo tài chính giữa các doanh nghiệp cùng hoạt động trong cùng một lĩnh vực mà nhà đầu tư muốn đầu tư vào cổ phiếu. Điều này sẽ giúp đưa ra quyết định chính xác nhất vì công ty có khả năng sinh lời sẽ đảm bảo sự an toàn trong thị trường đầy rủi ro.
• Cập nhật tin tức bên cạnh báo cáo tài chính của công ty. Các thông tin từ nhiều nguồn sẽ phản ánh tình hình hoạt động cũng như phát triển của công ty.

Kết luận

Đọc báo cáo tài chính của công ty là một bước rất quan trọng, quyết định phần lớn sự thành công cho hoạt động đầu tư vào công ty. Ngoài ra nhà đầu tư cần cập nhật thêm thông tin, cũng như tham gia thêm các khóa học tài chính để nâng cao kiến thức đầu tư.