Chứng quyền là gì? Tìm hiểu về chứng quyền trước khi đầu tư

Khi tham gia thị trường chứng khoán thì các nhà đầu tư sẽ nghe đến chứng quyền và chứng quyền có đảm bảo. Vậy chứng quyền là gì? Chứng quyền có đảm bảo là gì? Đặc điểm của những loại chứng quyền này như thế nào? Mời các bạn cùng Sharebox tìm hiểu qua bài viết sau.

Chứng quyền là gì?

Chứng quyền là loại chứng khoán do các doanh nghiệp phát hành. Khi nhà đầu tư nắm giữ chứng quyền, họ sẽ được phép mua các cổ phiếu của doanh nghiệp theo mức giá được quy định trước đó, dù cho có sự thay đổi của thị trường, giá trị hay những biến động của doanh nghiệp.

Chứng quyền có đảm bảo là gì?

Chứng quyền có đảm bảo là loại chứng khoán có tài sản đảm bảo do công ty chứng khoán phát hành và có đặc điểm tương tự như một hợp đồng quyền chọn. Nhà đầu tư nắm giữ chứng quyền được quyền mua (đối với chứng quyền mua) chứng khoán cơ sở tại một mức giá đã được xác định trước (giá thực hiện) tại một thời điểm đã được ấn định trước đó (ngày đáo hạn)(trường hợp thanh toán bằng chứng khoán cơ sở). Hoặc nhận khoản tiền thanh toán là chênh lệch giữa giá thực hiện và giá thanh toán tại ngày đáo hạn (trường hợp thanh toán bằng tiền).

Các thông tin cơ bản của chứng quyền

Mỗi chứng quyền sẽ có các thông tin, ý nghĩa khác nhau, bao gồm:

• Giá chứng quyền: khoản tiền mà nhà đầu tư sử dụng để mua chứng quyền.
• Giá thực hiện: được xác định tại thời điểm chứng quyền đáo hạn và bằng với giá của CKCS.
• Giá thanh toán: giá của CKCS trong trung bình 05 phiên giao dịch ;liên tiếp trước ngày đáo hạn của chứng quyền.
• Ngày đáo hạn: sau thời gian giao dịch cuối cùng, chứng quyền không còn hiệu lực.
• Thời hạn chứng quyền: thời gian đáo hạn tối thiểu 03 tháng và tối đa là 24 tháng.
• Ngày giao dịch cuối cùng: tất cả chứng quyền đều không còn được niêm yết, tính vào thời điểm 02 ngày trước thời điểm đáo hạn của chứng quyền.
• Tỷ lệ chuyển đổi chứng quyền: tỷ lệ 01 chứng quyền có thể đổi sang bao nhiêu CKCS.
• TSCS: các loại mã do Sở quy định.
• Phương thức thanh toán: tiền mặt.

Đặc điểm của chứng quyền có bảo đảm

Chứng quyền có đảm bảo được niêm yết với mã giao dịch riêng trên các sàn chứng khoán, hoạt động như một loại chứng khoán cơ sở thông thường.

Ủy ban chứng khoán nhà nước sẽ chịu trách nhiệm cấp phép cho các công ty chứng khoán được phép phát hành chứng quyền có đảm bảo.

Chứng quyền luôn được liên kết với 01 mã chứng khoán cơ sở để làm căn cứ xác định lãi hay lỗ. Có 02 thời điểm để xác định giá của chứng quyền:

• Thời điểm IPO: công ty chứng khoán chịu trách nhiệm phát hành sẽ đưa ra một mức giá nhất định.

• Sau khi phát hành: dựa trên mã chứng khoán cơ sở, giá của chứng quyền đảm bảo sẽ có một vài biến động.

Chứng quyền có đảm bảo có quy định thời gian đáo hạn, nên nhà đầu tư có thể bán lại hoặc giữ đến thời điểm này để có được một khoản chênh lệch bằng tiền mặt. Phần chênh lệch này được tính dựa trên giá thực hiện (là mức giá không đổi đã được quy định rõ vào thời điểm mà nhà đầu tư mua chứng quyền) và giá thanh toán của chứng quyền tại ngày đáo hạn ( là mức giá trung bình của 05 phiên giao dịch trước thời điểm đáo hạn của chứng quyền). 

Các công ty chứng khoán trước khi phát hành đều phải có một lượng chứng quyền nhất định để làm tài sản bảo đảm cho việc phát hành, vì các công ty chủ quản không được phát hành thêm chứng quyền.

Phân loại chứng quyền có đảm bảo

Có 02 loại chứng quyền có đảm bảo được giao dịch phổ biến trên các sàn chứng khoán tại Việt Nam và quốc tế đó là:

Chứng quyền bán

• Nhà đầu tư đang sở hữu chứng quyền bán sẽ được phép bán một lượng chứng khoán cơ sở theo mức giá đã được quy định rõ.
• Khoản chênh lệch từ chứng quyền bán là khi giá chứng khoán cơ sở nhỏ hơn giá thực hiện tại thời điểm đó.

Chứng quyền mua

• Nhà đầu tư đang sở hữu chứng quyền mua sẽ được phép mua một lượng chứng khoán cơ sở theo mức giá đã được quy định rõ.
• Khoản chênh lệch từ chứng quyền mua là khi giá chứng khoán cơ sở lớn hơn giá thực hiện tại thời điểm đó.

Thuận lợi và rủi ro khi giao dịch chứng quyền có đảm bảo

Thuận lợi

• Vốn đầu tư thấp: nhà đầu tư có thể mua chứng quyền với giá thấp hơn chứng khoán cơ sở từ 8% – 20%.
• Tỷ suất sinh lời cao: biên độ dao động về giá của chứng quyền rất lớn, khoảng 100% – 200%/ngày.
• Không cần ký quỹ: nhà đầu tư không cần thực hiện ký quỹ giao dịch cho chứng quyền mua hay chứng quyền bán.
• Giao dịch tương tự như chứng khoán cơ sở: nhà đầu tư có thể giao dịch mua bán chứng quyền trên tài khoản mua bán chứng khoán cơ sở có sẵn. 
• Nhà đầu tư nước ngoài có thể sở hữu chứng quyền: các sàn giao dịch chứng khoán không giới hạn tỷ lệ sở hữu chứng quyền có đảm bảo của các nhà đầu tư nước ngoài.

Rủi ro

• Gặp rủi ro không được thanh toán: khi đến thời điểm đáo hạn chứng quyền, công ty chứng khoán chịu trách nhiệm phát hành ra chứng quyền đó phải thanh toán phần chênh lệch (nếu có). Tuy nhiên trong một số trường hợp công ty chứng khoán không có khả năng thanh toán, dẫn đến việc nhà đầu tư không thể nhận được lợi nhuận từ chứng quyền.
• Nguy cơ mất chi phí bỏ ra để mua chứng quyền: khi chứng quyền mua ở trạng thái hòa hoặc lỗ vốn, nhà đầu tư có nguy cơ mất toàn bộ số tiền đã mua chứng quyền và không nhận được khoản chênh lệch.
• Đòn bẩy cao: chứng quyền có tỷ lệ đòn bẩy cao. Trường hợp biên lợi nhuận giảm mang đến nhiều rủi ro hơn cho giá trị của chứng quyền.
• Có sự biến động mạnh: vì đặc điểm đòn bẩy cao nên chứng quyền sẽ có những biến động mạnh cùng với sự thay đổi của giá chứng khoán cơ sở.

Các yếu tố ảnh hưởng đến giá chứng quyền

Chứng quyền chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố dưới đây:

• Giá thực hiện và giá của chứng khoán cơ sở: đây là 02 yếu tố chính ảnh hưởng nhiều nhất đến giá của chứng quyền.
• Biến động giá của chứng khoán cơ sở: chứng khoán cơ sở có biên độ dao động càng cao thì mức lợi nhuận thu về sẽ càng lớn, dẫn đến giá của chứng quyền sẽ tăng cao.
• Thời gian đáo hạn: thời gian đáo hạn càng dài thì giá trị của chứng quyền càng cao.
• Lãi suất: ảnh hưởng đến giá của chứng quyền khi nhà đầu tư mua chứng quyền mua và chứng quyền bán.

Kết luận

Qua bài viết này Sharebox hy vọng rằng các bạn cập nhật được thêm định nghĩa về chứng quyền, bổ sung thêm những thông tin hữu ích cũng như kiến thức để có thể tự tin giao dịch trong thị trường chứng khoán.